(Athènes, 380/379 av. J.-C.)

Éd. :

CID I, 10.
LSCG 78.

Extraits d'un règlement (très mutilé) émanant de l'Amphictyonie, exposé à Athènes (vss. 51 sqq.).
Les titres en capitales et entre parenthèses sont ajoutés pour la clarté; seuls les titres soulignés figurent dans le texte grec.

"δικα̣[ξῶ τ]ὰς δ[ίκ]ας ὥς κα̣ δ[ικ]αιοτά̣τα̣[ι γ]νώμα[ι, τ]ὰ̣ μὲγ γε[γρ]αμμ[ένα — — — — — — — e.g. τὰ δὲ ἄ]- γρα[πτα? κ]α̣τὰ<γ> γνώμαν τὰν αὑτο̣ῦ̣ καὶ [ο]ὐ̣ κ̣ερδ̣α̣ν̣ῶ τᾶν δ[ικ]ᾶν οὐ[δεμιᾶι? — — — — — — — — — — — — — — —] ΠΟΚΛ̣∙∙∙Ι̣ τὰ καταδικασθέντα ἐκπραξέω ἐν δύνασιν Ι̣[—]Ι̣Γ̣Λ̣Ε[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] 4 τῶι ἑ[λ]όντ[ι] οὐδὲ τῶν [χ]ρημάτων τῶ[ν] Ἀμφικτιονικῶν ΥΙ̣[— — — — — οὔτ' αὐτὸς ἐγὼ οὔτ' ἄλλος] ἐμίγ̣γ̣α οὐδ' ἄλλωι δωσ[ῶ] τῶγ κοινῶν χρημάτων Γ̣∙∙Λ̣∙Λ̣∙Ε[— — — — — — — — — — — — — — — οὕτως ποὶ] τ[] Ἀπόλλωνος τοῦ Π[υ]θίου καὶ τᾶς Λατς καὶ τᾶς Ἀρτά̣μι[τος ὑπίσχομαι καὶ εὐορκέοντι μέμ μοι πολ]- λὰ καὶ τἀγαθά, αἰ δ' ἐφιορκέ<οιμι>, τὰ κακὰ ἀντὶ τῶν ἀγαθῶν" [— — — — — — — — "— — — — — τῶγ γ]- 8 εγραμμένων μὴ ἀπογραψ[]ν ἄλ̣λ̣[ο] ἢ̣ κατὰ τοὶ ἱερομνάμ̣[ο]ν̣ες κε[λευσέοντι — — — — — —] κ̣[α]τ̣ὰν δ[ί]κ̣αν μηδὲ δῶρα δεξε̣ῖ̣σ̣θαι μηδέπο̣κ̣α̣· οὕτω̣ς ὑπί̣σχ[ο]μα̣[ι ποὶ τ Ἀπόλλωνος τ Πυθίο καὶ τᾶς Λα]- τ̣ς̣ καὶ τᾶς Ἀρτάμιτος καὶ εὐ̣[ορ]κέοντι μέμ μ[ο]ι πολλὰ καὶ ἀγαθά̣, [αἰ δ' ἐφιορκέοιμι — — — — —· τὸς δὲ] ἱερομνάμονας ὁρκιξέω καὶ τ̣ὸς κ̣άρυκ̣ας τὸν αὐτὸν ὅρκον Ι̣[— — — — — —" — — — — — — — — — — — — — — — — — —] 12 τ̣ὸ̣μ φόρον καὶ τ̣ὰ ἱερῆ̣ι̣α ἀθρόα συναγόντων τὸ ἔ̣θ̣νος τὸν δοκιμ[α— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — ἑκ]- ατόμβαν ὅ[ρ]κον ὀμόσας εἷπερ τοὶ ἱερομνάμονες δοκιμαζέτω : Π[— — — — — — — — — — — — αἴ τις τὰν γᾶν ἐπιερ]- γάζ̣[ο]ιτο̣ ἃν Ἀμφικτίονες ἱάρωσαν, ἐπεί κ̣[α] ἁ π̣έ̣[ρο]δ̣ο̣ς̣ γ̣ί̣ν̣[η]τ̣α̣ι̣, ἀ̣ποτ[εισάτω — — — — — — — — — — — — —] στατῆρ̣α̣ς Αἰγιναίος κὰτ τ[ὸ] πέλεθρον ἕ̣[κασ]τον. τ̣ο̣ὶ̣ δ̣ὲ̣ ἱ̣ερομ[νάμονες περιιόντων ἀεὶ τὰν ἱερὰν γᾶν] 16 καὶ π̣ρ̣[ασ]σόντων τὸν ἐπιεργαζόμενον· αἰ δὲ μὴ περιιεῖεν ἢ̣ μ̣ὴ πρ[άσσοιεν, ἀποτεισάτω ὁ μὴ περιιὼν] μηδ' ἐ̣[κπ]ράσσων τριάκοντα στατῆρας· αἰ δέ κα μὴ ἀποτίνηι, Θ[— — — — — ἁ πόλις ἐξ ἇς κ' εἶ ὁ ἱαρομνάμων? — —] εἰλέσ[θω] τοῦ ἱαροῦ καὶ στρατευόντων ἐπ' αὐτὸς Ἀμφικτύονες [— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] ΛΩΝ[∙∙· ἐκ] τᾶς ἱερᾶς γᾶς κόπρον μὴ ἄγεν μηδεμίαν. v οἰκήσιος· ΕΠΙ[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] 20 ἐν <Ϝ>ιδία[∙] ἐπὶ θαλάσσαι, τὰς δὲ παστάδας κοινὰς εἶμεν πάντεσσι [— — — — — — — — — — — — — — — — — — μι]- σθὸν μη[δ]ένα φέρεν μηδενὶ μηδ' ἐνοικν τὸν αὐτὸν πλέον τριάκ[οντα — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] ἐνοικ̣̣[ν μ]ηδεμίαν, μηδὲ μύλαν ἐνεῖμεν μηδὲ ὅλμον· αἰ δέ τις τ[ὸς (e.g.) νόμος τούτους παρβαίνοι, τοὶ ἱ]- αρομν̣[άμ]ο̣νες ζαμιόντων ὅτινί κα δικαίωι σφ[ι]ν δοκῆι εἶμεν ΕΠΩ̣[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] 24 κἀξαγ[γε]λ̣λόντων ποὶ τὸς ἱαρομνάμονας : λῶτις· ἁ λῶτις τᾶς Ἀμφι[κτιον— — — — — — — — στατῆρες] Αἰγινα[ῖ]ο̣ι· τὸ δ' ἀμπέχονον πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν στατῆρ[ες Αἰγιναῖοι, — — — — — — — — — — — — — — πορπαμά?]- των ἑκατὸν στατῆρες Αἰγιναῖοι· τᾶς στεφάνας ἑκατὸν στατ[ῆρες Αἰγιναῖοι — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] δεκα στατῆρες Αἰγιναῖοι· τᾶς ἀσπίδος διακάτιοι στατῆρες Αἰγι[ναῖοι — — — — — — — — — — — — — — — — — — — στα]- 28 τῆρες Αἰγιναῖοι· λόφου πεντεκαίδεκα στατῆρ[ε]ς Αἰγιναῖοι· δόρατ[ος — — — — — — — — — — — — — — — — στατῆρε]- ς Αἰγιναῖοι· καὶ τὰ πορ<π>άματα καὶ ἁ στεφάνα χρύσεα ἐόντων Π[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] ἐνέστω· [τ]οῦ βοὸς τιμὰ τοῦ ἥρωος, ἑκατὸν στατῆρες Αἰγιναῖοι ΤΑΣ[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] ὀφειλέτω. χρηστήριον αἴ τ[ί]ς κα μ[ὴ] π̣αρέχηι, ἑκατὸν στατῆρας ὀφε[ιλέτω — — — — — — — — — — — — —] 32 Σ ἔφοδον θύεν ἐν Ἀνεμαίαις τρικτε̣ύ̣αν κηύαν τῶι τ̣[ρ]ι̣κ̣τεύαν ΚΗΥΜ[— — — — — — — — — — — — — — — — — — ἀκέσ]- ιος· τὸν ναὸν τοῦ Ἀπόλλων[ο]ς τ Πυθίο καὶ τὰν αὐλὰν καὶ τὸν τᾶς Ἀ[θαναίας τᾶς Προναίας ναὸν καὶ τὸν?] δρόμον καὶ τὰν κράναν τὰν ἐμ πεδίωι τοὶ ἱαρομνάμονες τοὶ Ἀμφι[κτιονικοὶ κατὰ τὰν Πυθιάδα ἑκά]- σταν ἐφακείσθων πρὸ Πυθ[ί]ων ὅτινός κα δέωνται· αἴ κα μὴ τοὶ ἱαρομ[νάμονες τοὶ Ἀμφικτιονικοὶ] 36 ἐν τᾶι ται Πυθιάδι τὰ ἱαρὰ ι ἐπικοσμήσωντι ὅτινός κα δέωνται, ἀπο[τεισάτω — — — — — — — — — —] στατῆρας Αἰγιναίος· αἴ κα μὴ ἀποτίνηι τ[οῖ]ς̣ ἱερομναμόνεσσι το̣[ῖς Ἀμφικτιονικοῖς, εἰλέσθω τοῦ ἱ]- αροῦ ἁ πόλις ἐξ ἇς κ' εἶ ὁ ἱαρομνάμων ἔντε κα ἀποτείσηι : ὁδῶν ΤΑΙ̣[— — — — — — — — — — — — — τ]- ὰς γεφύρας ἐφακσθαι Ἀμφικτίονας κὰτ τὰν αὑτ ἕκαστον Κ[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] 40 μὴ σίνηται καὶ τοῦ δρόμ[ου] τοὺς ἱαρομνάμονας τοὺς Ἀμφικτι[ονικοὺς ἐπιμελεῖσθαι? ὅτινός κα δ]- έηται καὶ ζαμιούντων τοὶ ἱαρομνάμονες κἠπὶ τοῖς ποταμοῖς [— — — — — — — — — — — — — ἱερομηνία?] ἁ Πυθιάς : ἐνιαυτία ἁ ἱερομηνία ἁ Πυθ[ι]άς, ἴσα πάντεσσι ἐκ τᾶς Η̣[— — — — — — — — — — — — — —] Πυθιάδα ἐόντων τοῦ Βου[κ]ατίου μηνὸς τοῦ ἐν Δελφοῖς· τὸς δ' ἐπ[αγγέλλοντας τὰ Πύθια? πεμπόντων Δ]- 44 ελφοὶ τοῦ Βυσίου μηνός· α[ἰ] δέ κα μὴ πέ[μ]πωντι, ἀποτεισάντω[ν — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] πὸτ τὸν θεὸν κὰτ τὰ πάτρια διδόντων τοῖς Δελφοῖς· αἰ δέ κα̣ [μὴ διδῶντι — — — — — — — — — — — — — — — — — μὴ] [δέ]χ̣ωνται τὰν ἐκεχηρία̣[ν], εἰλέσθων τοῦ ἱαροῦ Π[— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —] [∙∙∙4­5∙∙∙] ἐ̣κ̣εχηρίαν ἱερομη̣ν̣ί̣αςΝ∙∙∙ΟΝ[— — — — — — — — — — — — — — — — — —

<LE SERMENT DES HIÉROMNÉMONS> "Je rendrai des verdicts aussi justes que possible, en respectant les textes quand il y en a, en me fiant à mon propre jugement quand il n'y en a pas. "Je ferai rentrer les amendes dans toute la mesure du possible. "Je ne [détournerai ?] pas les fonds amphictyoniques, ni par moi-même, ni par l'intermédiaire de quelqu'un d'autre. Je ne ferai de présents à personne avec l'argent commun. "Je le jure par Apollon Pythien, Létô et Artémis: si je respecte mon serment, qu'ils me donnent le bonheur, si je me parjure, le malheur." <LA TERRE SACRÉE> Si quelqu'un cultive la terre que les Amphictyons ont consacrée, il paiera, au moment de l'inspection, une amende de [...] statères éginétiques par arpent cultivé. Les hiéromnémons procéderont aux inspections et feront rentrer les amendes. Si l'un d'eux néglige ce devoir, il paiera trente statères d'amende. S'il ne paie pas cette amende, sa Cité sera exclue du sanctuaire et les Amphictyons marcheront en armes contre elle. Il est interdit d'emporter du fumier hors de la terre sacrée. Logement. [...] privé au bord de la mer, mais que les portiques soient ouverts à tous [..]. Que personne ne verse de loyer à qui que ce soit. Que personne n'habite plus de trente [...] n'en habite aucune. Qu'il n'y ait ni moulin ni mortier. Tout contrevenant sera frappé par les hiéromnémons de telle amende qui leur paraîtra juste. ... Si l'on ne fournit pas la victime oraculaire, on devra payer cent statères. ... Réfections. Chaque Pythiade, avant les Pythia, les hiéromnémons feront faire les travaux de réfection nécessaires au temple d'Apollon Pythien, sur le parvis, au temple d'Athéna Pronaïa, à l'hippodrome (?) et à la fontaine qui se trouve dans la plaine. Si les hiéromnémons ne font pas faire, dans la Pythiade, les travaux nécessaires, chacun paiera [...] statères éginétiques d'amende. Si l'un d'eux ne paie pas cette amende, sa Cité sera exclue du sanctuaire jusqu'au paiement. Routes. Les Amphictyons feront réparer les ponts, chacun sur son territoire [...] ... Hiéroménie des Pythia. La hiéroménie des Pythia durera un an pour tout le monde, de la [pylée de printemps à la pylée d'automne de l'année suivante ?]. On célébrera les Pythia (?) au mois de Boucatios. Les Delphiens enverront les théores au mois de Bysios, sinon ils paieront une amende de [...]. ... Qui n'acceptera pas la trêve sacrée sera exclu du sanctuaire [...]. ... la trêve de la hiéroménie ... (le bas de la pierre est perdu)

| retour |